Makale
Makale
Özel Gereksinimi Olan Çocuğa Sahip Ailelerde Psikolojik Sağlamlık Üzerine Sistematik Bir Derleme
A Systematic Review On Psychological Resilience In Families With A Child With Special Needs
Bahar Akoğlu
Yıl 2022, Sayı 13, Sayfalar:47-56
Abstract
This study was carried out to make a systematic review of research on psychological resilience in families with children with special needs. In the study, the perspectives brought to the literature by publications on resilience in families of children with special needs, complementary and conflicting results in domestic and international research, and what has been done in scientific research on the relevant subject for the last 10 years are summarized. In the study, the necessary eliminations from 42 studies published in 2013-2021 were made. Out of 42, 10 studies on psychological resilience that are domestic and international, reviewed and analyzed. Such Science Direct, Dergipark, Board of Higher Education Thesis has been scanned in Turkish and English in the titles and keys of researchers whose studies could be found online. The keywords were: children with special applications, autism, mental disability, and resilience. A research summary sheet was prepared while collecting the data. After detailed comparison and analysis of published studies, level of psychological resilience among families with a high education level and a high-income level are strong. The level of psychological resilience of families in most of the studies is moderate. However, the level of psychological resilience of the families of children with normal development was found to be lower. It has been observed that there is a relationship between emotional and behavioral problems in children and the level of psychological resilience of families. As a result of the research, it has been found that social resources are a protective factor on the level of psychological resilience of families. It was concluded that family satisfaction and positive perceptions were also high in mothers and fathers with high levels of psychological resilience. Psychological resilience acts as a buffer. In the light of the analysis of the studies on selected papers published, it is concluded that interventions that teach the families of children with special needs how to effectively manage the symptoms in the child can be beneficial, and education programs and counseling services designed especially for behavioral problems in children with autism spectrum disorder can increase the psychological resilience levels of families.
Keywords: Special Needs, Psychological Resilience, Autism
Öz
Çalışma özel gereksinimi olan çocuğa sahip ailelerde psikolojik sağlamlık üzerine yapılmış araştırmaların sistematik bir derlemesini yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; özel gereksinimi olan çocukların ailelerinde psikolojik sağlamlık konusunda gerçekleştirilmiş yayınların literatüre kazandırdıkları perspektifler, ulusal ve uluslararası yayınlarda birbirini tamamlayan ve birbiriyle çelişen sonuçlar, ilgili konuya yönelik yaklaşık son 10 yıldır bilimsel araştırmalarda neler yapıldığı özetlenmiştir. Çalışma kapsamında 2013-2021 yılları arasında yapılmış 42 araştırmadan gerekli elemeler yapılarak, psikolojik sağlamlık düzeyini konu alan 10 çalışma değerlendirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda ScienceDirect, Dergipark, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi gibi elektronik platformlarda yayınlanmış olan bilimsel araştırmaların başlıklarında ve anahtar kelimelerinde özel gereksinimli çocuk, otizm, zihinsel yetersizlik, psikolojik sağlamlık kelimeleri Türkçe ve İngilizce olarak taratılmıştır. Verilerin bir araya getirilmesinde bir araştırma özet formu hazırlanmıştır. Yayınlanmış araştırmaların karşılaştırılması sonucunda, yüksek eğitim düzeyi olan ve yüksek gelir düzeyine sahip ailelerde psikolojik sağlamlık düzeyinin yüksek bulunduğu görülmüştür. Araştırmaların önemli bir kısmında özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin psikolojik sağlamlık düzeyinin orta düzeyde olduğu gözlenirken; normal gelişim gösteren çocukların ailelerinin psikolojik sağlamlık düzeyi ile karşılaştırıldığında psikolojik sağlamlık düzeylerinin daha düşük olduğu bilgilerine ulaşılmıştır. Çocukta meydana gelen duygusal ve davranışsal problemler ile ebeveynlerin psikolojik sağlamlık düzeyi arasında ilişki görülmektedir. Araştırmalar sonucunda sosyal kaynakların ailelerin psikolojik sağlamlık düzeyi üzerinde koruyucu bir unsur olduğu kanısına varılmıştır. Ebeveynlerin psikolojik sağlamlık düzeyi yüksek olduğunda aile tatmini ve pozitif algıların da yükseldiği sonucuna varılmıştır. Psikolojik sağlamlık bir tampon görevindedir. Alanyazındaki bilgiler ışığında özel gereksinimi olan çocuğa sahip aileler için çocuktaki semptomları etkili şekilde nasıl yöneteceklerini öğreten müdahalelerin fayda sağlayabileceği, bilhassa otizm spektrum bozukluğu tanısı olan çocuklarda oluşan davranışsal problemler için tasarlanmış eğitimlerin ve danışmanlık hizmetlerinin ebeveynlerin psikolojik sağlamlık düzeylerini arttırabileceği öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Özel Gereksinim, Psikolojik Sağlamlık, Otizm